Opplegg til boka:
Undervisingsopplegg om romanane til Aina Basso:
For vidaregåande skule
Ungen startar in medias res, vi møter ein unge som småsutrar og ein eg-person, Anna, som fortel. Snart kjem Pauline med ei vogge, og dei to damene snakkar om å ta imot ein unge til. Slik blir historia om Anna og Pauline og verksemda deira med å ta seg av pleiebarn etablert. Historia er lagd til 1899 i Kristiania, og forteljinga vekslar mellom nåtid og hendingar i fortida.
Over er den ferske andreboka i det som skal verta trilogien Søsteranarkistane (fyrste boka heiter Under). I serien møter me den unge jenta Ela, som saman med systera Sika kjempar for fridom. Det heile går føre seg i eit totalitært og nedslite framtidssamfunn ein gong etter den andre store utryddinga.
Hovudpersonen Louise er 17 år og kjem frå ei lita bygd på Vestlandet nokre timars biltur frå Ålesund. Ho har nyleg mista ungdomsvenen og kjærasten sin, og flyttar til Ålesund for å gå på ny skule for å kome seg bort frå dei vonde minna. I boka er Louise heime igjen for å gå i gravferda til mormor. I gravferda kjem alle minna om Tormod tilbake.
Storesystera Isa tipsar om sommarjobb på sjukeheimen, og motstrevande går Louise dit på intervju. Ho får jobb på dagen, og er passeleg fornøgd med tipset til systera. På sjukeheimen blir ho kjend med Karen som ho av og til misunner fordi ho ikkje hugsar at besteveninna er død. Ho sjølv klarar ikkje å gje slepp på tapet etter Tormod, som døydde brått frå ho for halvtanna år sidan.
«Folk som ikkje klarer å gløyme, er uuthaldelege. Folk vil gløyme, må gløyme, slik nasjonen må gløyme, for å halde ut seg sjølv», tenker Marita i slutten av romanen. Det er lettare tenkt enn gjort. Ho har nettopp starta på studia for å bli oljeingeniør. Draumen frå ho var lita jente har gått i oppfylling. Ho har likevel svært vanskeleg for å slå seg til ro. Ho insisterer på at årsakene til Alexander Kielland-ulykka i 1980 skal kome for ein dag.
Romanen startar hos ein liten familie i Nordhordland. Far Jonny arbeider i Nordsjøen, mor Astrid er billettør på ferjekaia, og Marita er skolejente på åtte år. Hendingane tar til den dagen Alexander Kielland-plattforma kantrar og Jonny blir borte .
Journalist Gunnar Garfors har vore to gongar i alle dei 198 landa i verda. Boka Ingenstad er reiseminne frå dei 20 minst besøkte landa. Nokre av landa har vi høyrt om fordi dei har fått oppslag i vestlege medium om «krig, terror, sjukdom og faenskap». Andre land er naturskjønne paradis med lite kriminalitet, men som er «så små og avsidesliggjande og dårlege til å marknadsføre seg sjølve at det aldri har vore nokon grunn til at du skulle høyre om dei». Gjennom samtalar og samkvem med menneske prøver han å teikne eit bilete av ulike delar av samfunnsliv og daglegliv. Målet har vore å formidle opplevingar og møte med kulturar folk veit svært lite om.
Sjølv om målet med boka er å formidle opplevingar i møte med menneske og natur i verdas 20 minst besøkte land, er det også baka inn faktakunnskap om historia til landa, styresett, infrastruktur og næringsverksemd. Vi får lese om korleis vi bør gå fram for å skaffe visum, hindringar ein kan støyte på ved innreise og utreise, korleis ein bør gå fram ved valutaveksling og pengeuttak og kva forventningar ein bør ha til prisnivå, mat og overnatting. Boka er også rikt illustrert med fotografi frå menneske han har møtt og stader han har besøkt. Slik sett er boka ei nyttig handbok om dette er land ein har planlagt å reise til.
«For nokre blei livet på internatet ei kjærkommen avveksling, fleire å leike med, betre kosthald. For andre blei internatlivet årelange erfaringar med overgrep og mishandling», skriv Rakel Solstad i etterordet til romanen. Internatliv i Finnmark blir skildra gjennom fire ulike personar, Elis, Arno, Frans og Máret, frå ulike tidspunkt mellom 1948 og 1962. Solstad skriv med eit meiningstett og intenst språk som får fram korleis stemninga kunne vere på eit internat. Ho set søkjelys på ulike lagnader, og har skrive ei viktig og engasjerande bok som grip lesaren.
I 2006 fekk ein seniorrådgivar ved Universitetet i Oslo ein telefon frå ein kjemiprofessor frå NTNU. Professoren var bekymra fordi mange kvinnelege studentar var svært opprørte over å få karakteren B på eksamen. Dei plaga studentane hadde ikkje berre eit mål om å fullføre studia sine. Dei ville ligge i tet. Det var dette dei identifiserte seg med. I starten var dette eit jenteproblem, men etter kvart ser ein at gutane kjem etter. Mange unge i dag bygger identiteten sin rundt det å vere best. Når dei ikkje lenger er best, får dei seg ein narsissistisk smell. Kven er dei, når dei ikkje er best?
Eg vakna til.
Det ringde på døra.
Eg kasta eit blikk på den digitale vekkarklokka, der tala lyste og blinka 05:42.
Politiet, tenkte eg.
Som alle opposisjonelle i dette landet hadde også eg vant meg til å leggje meg i vissa om at det kunne ringe på døra i otta.
Eg visste dei ville komme.
Nå var dei her.
I serien Norsk røyndom fortel utvalde forfattarar om tema dei er opptekne av, forteljingar om den norske samtida. Det har til no kome sju bøker i serien, om aktuelle tema som rasisme, utanforskap, kristen tru og homofili. Forfattarane skriv personlege essay baserte på livserfaringar og observasjonar. Historier som opplyser oss og får oss til å reflektere.
Bøkene er skrivne i eit lettfatteleg og uformelt språk, fleire av historiene er delte inn i korte kapittel, og det er relativt lite tekst per side. Bøkene er ikkje lengre enn at dei kan lesast i eitt, men det går også an å lese og bruke utdrag frå bøkene i undervisninga.
Les meir
«Alle vil vera snille med homoane, men ingen vil vera homo sjølv» er eit sitat frå Kristin Fridtuns bok Homoflokar. Dette er ei ganske god oppsummering av kva hen diskuterer i den vesle boka som er ein del av serien Norsk røyndom.
Fridtun startar med eit historisk tilbakeblikk på korleis det har vore å vere skeiv i Noreg. Hen ser også på seg sjølv som ungdom og deler tankane sine om korleis hen fann ut av identiteten sin, og spør om korfor det framleis skal vere så vanskeleg å godta seg sjølv som skeiv. Hen kommenterer ein homodebatt som både engasjerer og provoserer.