Kategoriarkiv: faktabøker og sakprosa

Anders Totland og Martin Ernstsen: Pest og plage – verdas verste pandemiar

I denne faktaboka får vi lære meir om sjukdommar som har herja både i Noreg og elles i verda, frå svartedauden i 1349 til koronapandemien. Boka gir oss eit historisk innblikk i korleis sjukdommane råka både by og bygd, og fortel om tragiske utfall for fleire familiar.

Vi får høyre om namngjevne personar som har blitt råka av dei ulike sjukdommane, og vi får eit innblikk i korleis mange av desse personane har opplevd å bli behandla. Forfattaren skriv også om utvikling av medisinar og vaksiner og kva som kan skje dersom vi brukar for mykje antibiotika. Les meir →

Siri Helle: Med berre nevane – eit forsvar for praktisk arbeid

Kvifor skal vi arbeide praktisk når vi strengt tatt ikkje må? Fordi vi er skapte til det. Og det minner og motiverer Helle oss på i denne boka.

Bygging av ein utedo er motoren i handlinga. Forfattaren har arva ei straumlaus hytte etter bestefaren i heimefjella. Ho sagar ned sitkagran og grev stokkane som eit fundament ned i jorda. Vi får innblikk i Helle sin oppvekst knytt til familieindustri. Å vere skuleflink, men uroleg i kroppen. Opprørsk, kreativ og musikalsk, og med ei skarp tunge og ein ditto sylskarp penn. Om akademia og om å finne seg sjølv i ei agronomutdanning i vaksen alder.

Les meir →

Åsmund Husabø Eikenes: Ny kunnskap om kreft. På veg mot framtidas kreftbehandling

Dette er ei bok som gir oppdatert og kvalitetssikra kunnskap om eit tema mange har høyrt om, men som få utanfor fagmiljøa har detaljert innsikt i. Forfattaren Åsmund Husabø Eikenes er sjølv kreftforskar med doktorgrad i emnet. Han greier det kunststykket å presentere dei mange og svært komplekse sidene ved denne alvorlege diagnosen på ein måte som er til å forstå også for ikkje-fagfolk.

Eikenes skriv om immunterapi og andre behandlingsformer, om diagnostisering, forskingsprosjekt og vaksinar. Bruk av kunstig intelligens er også eit tema.

Ein sentral bodskap i boka er at kreft er mange ulike typar sjukdomar som krev til dels svært spesiell og individuelt tilpassa behandling. Det kjem godt fram kor vanskeleg det er både å stille heilt rett diagnose og å finne akkurat rett behandling. Les meir →

Erna Osland og Victoria Sandøy: Kanskje, kanskje? Om tannfelling, tannfeer og trøyst

Opplegg til boka:
Bok på 1-2-3: Kanskje, kanskje? Tverrfagleg undervisningsopplegg for barnetrinnet 1.–4. i norsk, naturfag og samfunnsfag.

Kritikarroste Erna Osland har skrive ei bok der skjønnlitteratur og sakprosa går hand i hand. Ho fortel om tannfelling og trøyst og den fine og magiske fellesskapen som kan vere mellom barn og vaksne i tannfellingsprosessen. Boka er nydeleg og dyktig illustrert av Victoria Sandøy. Illustrasjonane er oppfinnsame og fargerike, og ho bygger godt opp den karakteristiske fagboka til Osland.

Les meir →

Bår Stenvik og Rune Markhus: Ti utrulege oppfinningar

Opplegg til boka:
Tid for ti: Undervisingsopplegg og aktivitetar til eit utdrag frå boka (s. 8–17)

I ti spennande kapittel kan vi lese om oppfinningane lyspæra, atombomba, kjøleskapskrukka, p-pilla, antibiotika, oppvaskmaskinen, autotune, protesar, kevlar og den vitskaplege metoden. Her får vi presentert nokre nye og nokre gamle oppfinningar, og veit du ikkje kva alt dette er, kan du lese om det i boka. I tillegg finn vi tekstboksar der vi får informasjon om andre oppfinningar. I kapittelet om oppvaskmaskinen får vi presentert miksmasteren, ostehøvelen, gaffelen og nåla. Vi får også lese historia om forfattaren som i si tid måtte hjelpe til med oppvasken.

Lyspæra er sjølve symbolet på det å finne opp noko epokegjerande, og det klassiske bildet av ein oppfinnar er ein mann i kvit frakk på eit laboratorium. Stenvik nyanserer dette bildet og skriv at ei oppfinning gjerne er resultat av eit samarbeid mellom fleire, og at oppfinningar tar tid å utvikle. Dei er sjeldan resultat av ein genial idé, men eit langvarig arbeid med prøving og feiling. Oppfinnaren kan sjølvsagt like godt vere ei kvinne; «Og denne evna til å sjå nærare der andre ikkje ser noko interessant, er typisk for ein oppfinnar».

Les meir →

Gaute Eiterjord: Klimaopprøret

Gaute Eiterjord, med bakgrunn frå Natur og Ungdom, har skrive ei handbok for ungdommar som vil diskutere klima- og miljøsaker. Han tar utgangspunkt i Greta Thunbergs engasjement og skolestreikane i 2019. Eiterjord er svært kritisk til politikarane og deira manglande handlekraft: FNs klimapanel kom med den første klimarapporten sin i 1990, men politikarane sviktar og skuldar på kvarandre. Og vi har dårleg tid.

Les meir →

Bokbussen

Bokbussen RAUD, Bokbussen LILLA, Bokbussen BLÅ, Bokbussen GRØN, Bokbussen FAKTA, Bokbussen FAKTA nr. 2 og Bokbussen SPENNING. GAN Aschehoug Målgruppe 1.–4. trinn

Sju bussar med småbøker

BOKBUSSEN inneheld til saman 160 nyskrivne småbøker til støtte i leseopplæringa. Bøkene vert leverte i solide øskjer med lok: Bokbussen RAUD, Bokbussen LILLA, Bokbussen BLÅ, Bokbussen GRØN, Bokbussen FAKTA, Bokbussen FAKTA nr. 2 og Bokbussen SPENNING. Desse er fine å ha på klasserommet, som eit lite bibliotek i seg sjølv.

Les meir →

Nils Henrik Smith: 11 meter. Straffesparkets historie

Alle veit at fotball er ein svært populær idrett, med tilhengarar i alle aldrar. Men er det så mange av desse som er så spesielt interesserte at det er marknad for ei heil bok om berre ein ørliten del av spelet, nemleg straffesparket? Svaret er truleg ja. Ikkje minst fordi boka 11 meter. Straffesparkets historie er både godt skriven og underhaldande.

Les meir →

Anders Totland: Lepra

Illustrert av Martin Ernstsen.

Opplegg til boka:
Tid for ti: Undervisingsopplegg og aktivitetar til eit utdrag frå boka (s. 6–16)

Lepra er ein frittståande oppfølgjar til Nattmannen og Den norske slavehandelen. I denne boka får vi høyre dramatiske historier frå tida då spedalsksjuka herja i Noreg.

På starten av 1800-talet var det naud i landet, og den låge levestandarden gjorde at mange som elles kanskje ikkje hadde utvikla sjukdommen, no vart dårlege. Spedalsksjuka skaka heile bygdesamfunn og slo beina under dei uheldige familiane som vart råka. Hadde ein først fått hudsjukdomen, var det synleg for alle, og ingen ville ha noko med dei smitta å gjere. Dei sjuke hadde forbod mot å gifte seg og få barn, og dersom nokon i familien vart sjuk, var skamma stor. Det vart oppretta lepra-sjukehus fleire stader i landet, og i boka kan vi lese meir om tilhøva ved nokre av desse institusjonane.

Les meir →