Eg vakna til.
Det ringde på døra.
Eg kasta eit blikk på den digitale vekkarklokka, der tala lyste og blinka 05:42.
Politiet, tenkte eg.
Som alle opposisjonelle i dette landet hadde også eg vant meg til å leggje meg i vissa om at det kunne ringe på døra i otta.
Eg visste dei ville komme.
Nå var dei her.
I serien Norsk røyndom fortel utvalde forfattarar om tema dei er opptekne av, forteljingar om den norske samtida. Det har til no kome sju bøker i serien, om aktuelle tema som rasisme, utanforskap, kristen tru og homofili. Forfattarane skriv personlege essay baserte på livserfaringar og observasjonar. Historier som opplyser oss og får oss til å reflektere.
Bøkene er skrivne i eit lettfatteleg og uformelt språk, fleire av historiene er delte inn i korte kapittel, og det er relativt lite tekst per side. Bøkene er ikkje lengre enn at dei kan lesast i eitt, men det går også an å lese og bruke utdrag frå bøkene i undervisninga.
Les meir
Det er ein grunnleggjande menneskeleg lengsel etter å flytte grenser og finne svar. I boka får vi høyre om sju menn og tre kvinner som kvar på sitt område var banebrytande oppdagarar, forskarar eller ekspedisjonsleiarar:
«Alle vil vera snille med homoane, men ingen vil vera homo sjølv» er eit sitat frå Kristin Fridtuns bok Homoflokar. Dette er ei ganske god oppsummering av kva hen diskuterer i den vesle boka som er ein del av serien Norsk røyndom.
Fridtun startar med eit historisk tilbakeblikk på korleis det har vore å vere skeiv i Noreg. Hen ser også på seg sjølv som ungdom og deler tankane sine om korleis hen fann ut av identiteten sin, og spør om korfor det framleis skal vere så vanskeleg å godta seg sjølv som skeiv. Hen kommenterer ein homodebatt som både engasjerer og provoserer.
Sumaya Jirde Ali er fødd i 1997 og er norsksomaliar, muslim, kvinne og bodøværing. Dette er utgangspunktet hennar for dele historia si med oss.
Ho fortel om korleis det var å komme til Noreg som femåring, og korleis det var å begynne på skolen. Ho seier ho var naiv som trudde ho var som alle andre. I fjerde klasse begynte ho med hijab, sjølv om mora hennar meinte ho var for ung. Då starta vanskane med ein gut i klassen som stadig reiv denne av ho.
Kor mange historier må eg samle før det er nok? Kor mange vitnemål må eg komme med før det held? Før folk er overtydde?
Eg er heile tida var på at det aldri har vore betre å vere skeiv brun kvinne i Skandinavia enn det er akkurat no.
Eg veit det. Kor takksam burde eg vere?
Eg er redd vi går bakover. Eg synest det går for sakte framover.
Camara Lundestad Joof er fødd i Bodø og vaksen opp i Sandefjord. Mor hennar er frå Mosjøen. Camara er norsk. Då ho var lita selde ho små figurar ho hadde laga, på gata i lag med ei venninne. Overskotet gjekk til svoltne barn i Afrika og Noregs skihåp Bjørn Dæhlie. Ho er ein del av ein familie som har ein nordlandsbunad for barn som går på omgang i slekta.
Kvardagsmat inneheld oppskrifter frå matbloggen kvardagsmat.no og eignar seg svært godt både for røynde og ikkje-røynde kokkar. Blomvik vender seg til familiar i tidsklemma og fortel si eiga historie om å gå frå posemat til å bruke ferske råvarer. Ho fortel at det ikkje alltid tek meir tid å lage mat frå botnen av, og at det handlar mykje om vanen. Gode vanar startar gjerne tidleg: Kokeboka inneheld mange oppskrifter som med fordel kan brukast på skulekjøkenet eller på studenthybelen.
Kurt Rutledal har skrive fire bøker om Alfred Bamse og om det dei to finn ut i lag. Denne boka handlar om det som skjer i fordøyelsen, det som hamnar i do, og ferda vidare til septiktanken, septikbilen, reinseanlegget og vidare.
Alfred Bamse er skikkeleg nysgjerring på kvar det blir av det som vi spyler ned i do, og går forskingsmessig til verks for å finne det ut. Saman med Kurt reiser han rundt til eit anlegg som gjer kloakken om til hygienisert organisk kompost. Dei fer også til eit stort reinseanlegg i Bergen som lagar gjødsel til kornåkrar og til å plante plen og busker i. I tillegg får vi lære om biogass som driv bussar og ymse ting i industrien.
Illustrert av Kristian Krogh-Sørensen
Den dansk-norske medverknaden er ofte underkommunisert når norske born skal læra om slavehandelen. I den nye faktaboka si gjev Anders Totland ei levande skildring av kvardagen til nordmennene som dreiv med slavehandel. Her får me møta alt frå sjømannen Ole Nicolaysen, som arbeidde og døydde under harde kår på slaveskipet Fredensborg, til norske guvernørar som dreiv slavefort på den afrikanske vestkysten. Totland skriv lett og levande, og innimellom får me faktaboksar som gjev ekstra informasjon om dei ulike emna.
Boka avsluttar med å syna at slavehandel, jamvel om det no er i andre former, framleis er noko som føregår. I siste kapittelet får me nemleg fylgja Irena, som vart halden som slave og tvungen til prostitusjon i Oslo i to år før ho greidde å rømma attende til Litauen.
Les meir
Tre nye faktabøker om husdyr er klare, denne gongen om kua, sauen og grisen. Kvar bok har femten oppslag med ei «visste du at»-setning og ein illustrasjon som støttar teksten. Illustratør Anna Fiske har ein særeigen strek og spelar på humor i teikningane sine. Visste du forresten at grisen kan få 16 ungar om gongen? Eller at sauen ikkje likar å vere åleine? Eller kva med kua, visste du at ho drikk 130 liter vatn i døgnet?
Visste du at …?-serien er ein del av Samlagets Leseland for barn som lærer å lese. Dette er gode historier med enkel tekst og sjarmerande illustrasjonar, skapte for å stimulere og inspirere ferske lesarar.