Kategoriarkiv: noveller

Slutten på historia: nye nynorske noveller

Fleire av novellene i Slutten på historia er prega av at hovudpersonane kjenner på ei indre uro, at dei ikkje veit kvar dei er eller høyrer til, eller kva dei skal gjere i situasjonen dei er i. Vi møter også kjenslene av å vere forvirra og ha uklare minne, å vere einsam og kontaktsøkande. Elles er novellene ganske ulike, både i tematikk og i lengde.

Dei ni novellene er skrivne av Frode Grytten, Gaute M. Sortland, Mette Karlsvik, Mads Rage, Siv Østrem Peersen, Kjersti Rorgemoen, Siri Økland og Endre Tveit. I tillegg til desse forfattarane er også debutanten Therese Bakkevoll med. Les meir →

Lars Mæhle: Tusenfryd. Noveller

Tusenfryd er ein flott blomster, men Lars Mæhle viser at «Tusenfryd» også kan vere tittelen på ei nydeleg bok! Denne boka rørte meg allereie frå første side.

Boka har undertittelen «noveller», og ho inneheld historier om livet til seks gutar og jenter i ein tettstad i Noreg. Kvart kapittel gir lesaren innblikk i livet til dei ulike personane og viser at det gøymer seg meir i ein person enn det vi ser. Forteljingane heng saman med kvarandre og dannar ei heilskapleg forteljing om relasjonane og liva til elevane, borna, tenåringane og menneska i ein klasse. I det siste kapitelet, eller forteljinga, «juleevangeliet», er det ei spesiell setning som oppsummerer boka, og sjølve livet, så godt. Setninga «Alt vi ikkje veit om kvarandre …»

Og dette er heile essensen i boka. Kan det vere ein skjult grunn til at folk er som dei er, eller gjer som dei gjer? Les meir →

Marit O. Kaldhol: Enno var dei kroppar

Novellesamling, Samlaget 2021
Hendingane går føre seg på stader som ikkje er namngitte, men vi forstår at det det er ulike stader i verda. Dei fleste personane har heller ikkje namn, i alle novellene er det eit eg som fortel. Det er heller ikkje enkelt å avgjere om hendingane finn stad i nåtid eller viser korleis det blir i ei tenkt framtid. Dette gir novellene eit universelt preg, og dei alvorlege problemstillingane som blir tematiserte, er uavhengige av tid eller stad. Dette er sterke forteljingar.

Kaldhol skriv fram samfunn og natur i krise, det er brutale historier som speglar ei brutal verkelegheit. Vi møter menneske på flukt frå krig og forskjellige katastrofar. Det er tørke, matmangel og vassmangel, og dette fører igjen til utryggheit, vald og overgrep. Her er mange fråflytta og øydelagde landsbyar, og det mest prekære er mangelen på mat og reint vatn. Sjukdommar og infeksjonar er også ei utfordring. Les meir →

Frode Grytten: Gut, jente, juni, juli

Den nyaste novellesamlinga til Frode Grytten startar med novella «Evig sommar», og ho skildrar det som på Sørlandet vil heite ein «smeigedag», ein solrik, varm sommardag med gode kjensler og der livet er herleg spennande. Gutar kjem med båten, treffer jenter og flørtar, et is og tar eit bad før båten går igjen. Dagen er ein slik dag mange drøymer om og mange har opplevd ein gong, der ein kjenner at livet er på toppen og tida står stille.

Den siste novella i samlinga «Sommar for lenge sidan» skildrar eit minne eg-personen har om den gongen bestefar Anders Grytten gjekk ned til fjorden for å kjøle seg ned, og ungane oppdaga at han ikkje kunne svømme. Så får vi vite korleis foreldra hans lærte seg å svømme i den iskalde fjorden, korleis eg-et og broren hans fekk svømmeopplæring den tida det var vatn i bassenga, og korleis døtrene hans har lært seg kunsten i hotellbasseng og på feriar. Det er eit stort tankekors for eg-personen at berre halvparten av dagens tiåringar kan svømme godt nok til å berge livet, og han etterlyser betre og meir svømmeopplæring. Les meir →

Ingrid Senje: Stupeteknikk

Stupeteknikk er ei samling med ni relativt korte noveller. Fire av novellene har vore på trykk andre stader, elles er dette den første samlinga til Ingrid Senje.

Novellene handlar om dei nære relasjonane og kor utfordrande det kan vere å snakke om det ein bør snakke om, eller å opne seg og involvere andre. Kjærleiken er utfordrande å handtere, det er vanskeleg å meistre ein kvardag og å leve med konsekvensane av vala sine. Vi møter mange slags kjensler som mistenksamheit, redsle, lengt, sjalusi og tomheit. Her er forhold som er slutt, forhold som skrantar og kjem til å ta slutt, og også nokre der det kan vere håp om framhald. Det kan handle om å sjå og å bli sett. Tilhøve i fortida er med på å prege nåtida, særleg når ein ikkje har gjennomarbeidd hendingar eller reaksjonar. Søskenrelasjonar blir også tematisert i eit par av novellene.

Les meir →

Og alle ting vert nye

Den årlege novellesamlinga med nye, nynorske noveller, Og alle ting vert nye, byr på ni ulike forteljingar. Dei er ulike i forteljestil og tematikk. Nokre hovudpersonar er barn, andre vaksne og nokre gamle folk. Nokre av novellene handlar om hendingar i ei nåtid, andre legg historiene tilbake i tid. Både Tore Kvæven og Aina Basso, som elles skriv historiske romanar, skriv også noveller som er lagt til ei fortid. Basso tar utgangspunkt i ei runeinnskrift med teksten «Gyda seier at du skal gå heim», og han som kjem med bodskapen er eldste sonen til Tormod. Han skal hente faren sin heim frå skjenkjestova. Kvæven skriv om forholdet mellom ein far og ein son som bur på ein aud heiegard i Sirdal, der faren har som prosjekt å herde sonen sin og gjere han vaksen.

Les meir →

Bokomtale Laura Djupvik: No fær huset

Laura Djupvik kallar dei tolv korte tekstene i samlinga for forteljingar. Dei blir fortalde av ein eg-person eller ein tredjeperson, og mange av dei er namnlause, både kvinner og menn i ulike aldrar. Dermed peikar forteljingane på nokre allmenne tematikkar.

Mange av hovudkarakterane er aleine og einsame, andre er einsame om dei er i eit parforhold. Det handlar om vanskelege liv, og det handlar om at det er vanskeleg å snakke saman. Dei kan ikkje fortelje kvarandre om det som dei innerst inne balar med. Personane tenker ofte tilbake på hendingar eller mangel på slike i fortida, og det dei kunne eller kanskje skulle ha gjort. Det handlar også om sakn og svik, og det handlar om mørke rom, både bokstavleg og metaforisk.

Utfordringane blir ikkje direkte framstilt, men vi forstår t.d. at det er noko i vegen med barnet i novella «Kan du finne meg», og at Mari, ungjenta i «Den spanske teiknaren», har nokre særlege utfordringar. Dei litterære personane er prega av ei gjennomgripande uro og draumar det ikkje blir noko av. Forteljingane har opne, uavklarte sluttar, men vi anar at det ikkje kjem til å gå bra eller ordne seg for hovudkarakterane. Les meir →

Solfrid Sivertsen: Ho sykla bort og andre noveller

Den seinaste novellesamlinga til Solfrid Sivertsen inneheld ni noveller, der alle så nær som ei blir fortalde av ein eg-forteljar. Dei langt fleste novellene er også fortalde av barn, og vi møter han eller ho i ein kvardagsleg situasjon. Dei dramatiske hendingane, som ei drukningsulykke, mors mange kjærastar eller overgrep, blir ikkje utdjupa, men ligg der som eit bakteppe for opplevingane barna har.

Les meir →