Den seinaste novellesamlinga til Solfrid Sivertsen inneheld ni noveller, der alle så nær som ei blir fortalde av ein eg-forteljar. Dei langt fleste novellene er også fortalde av barn, og vi møter han eller ho i ein kvardagsleg situasjon. Dei dramatiske hendingane, som ei drukningsulykke, mors mange kjærastar eller overgrep, blir ikkje utdjupa, men ligg der som eit bakteppe for opplevingane barna har.
Kategoriarkiv: noveller
Terje Torkildsen: Stavanger Stories 2
Nokre gonger er det kort avstand mellom liv og død. Torkildsen fortel om kor tilfeldig alt som hender kan vere, utan at ein kan seie noko om kven si skuld det var. Her les vi om kvardagslege hendingar som kan få veldig tragiske følgjer.
Stavanger Stories 2 er ein frittståande oppfølgar av Stavanger Stories 1, vi kan gjerne lese nummer to utan at vi har lese den første. Her møter vi igjen familien Ferguson Bagge på Mariero i Stavanger. Borna er blitt eit år eldre; Broremann er 13 år, Betty 16 år og Duxen 19 år. Mora Kathy er nå psykolog på eit asylmottak i staden for i oljebransjen, og faren som blir omtalt som Dr. Bagge, er framleis kardiolog. Sentral er også Halvard, den kortvaksne kompisen til Broremann, og Eric, kjærasten til Betty. Vi følgjer dei i gjenkjennelege situasjonar som gjerne utviklar seg annleis og får nokre andre konsekvensar enn det personane hadde tenkt. Vi blir overraska over kor tilfeldig ting kan henge saman, og kor pinleg det kan bli.
Gaute M. Sortland: Korte meisterverk
Tittelen på novellesamlinga Korte meisterverk av Gaute M. Sortland kan verke ambisiøs, men vi forstår etter kvart at tittelen ikkje er meint verken som sjølvskryt eller ironi, men har eit svært konkret utgangspunkt. Og kva det er, får du lese i den novella som sjølvsagt heiter «Tittelen».
Likevel er det slik at dei 30 korttekstane og novellene godt kan omtalast som meisterlege, og dei er godt eigna til bruk i vidaregåande skole. Nokre av dei formidlar augeblikksbilete og tankar, andre inneheld korte historier. Og sjølv om det handlar om kvardagssituasjonar, livet og døden, unngår Sortland klisjeane.
Lars Mæhle: Jag är Supermann
«Jag är Supermann» står det på t-skjorta til Bjørn, og det har blitt tittelen på novellesamlinga til Lars Mæhle. Men Bjørn er langt frå Supermann, og slik er det også med dei andre ungdommane vi møter. Novellesamlinga inneheld fem noveller av ulik lengde, og sjølv om dei er sjølvstendige forteljingar, møter vi fleire av personane igjen i fleire noveller. Alle hendingane går føre seg på Sunndalsøra ein måndag om sommaren.
Frode Grytten: Menn som ingen treng
Menn som ingen treng er ei novellesamling av Frode Grytten som vart utgjeven hausten 2016. Tittelen på samlinga peikar på ein felles tematikk i alle tekstane, nemleg menn som kjenner seg utilstrekkelege, unyttige, avviste, mislukka og utnytta.
Vi får høyre om fedrar som drikk for mykje, som slår, og om fedrar som utnyttar sønene til å utføre kriminelle handlingar. Det er dei problematiske forholda som vert viste fram, korleis mødrer eller barn vert offer for mennene og protesterer mot dei på ulikt vis. Mora i den første novella får seg kjærast som ho ublygt tek med heim, køyrer bilturar med og viser fram for nabolaget. Protesten mot livet ho lever, vert tydeleg særleg sidan handlinga er lagd til året 1974. Syttitalet er som vi veit tiåret for kvinnekamp og lausriving frå tradisjonelle kjønnsroller. Mora tek grep om eige liv, og gjer opprør mot den ofte underkua husmora frå 50- og tidleg 60-talet. Sonen forstår ikkje korleis mora kan gjere dette, men han skjønar også at forholdet til faren er dårleg fordi faren drikk og slår, og har psykopatiske trekk når han er heime frå sjøen. Sonen kjenner seg utrygg i sitt eige forhold til ei jente som verken seier at ho treng han eller vil vere i eit fast forhold med han. Kvinnene vert sterkare i novella, noko som resulterer i at mennene vert usikre og desperate. Den siste setninga ber dommedagsmørket i seg: «Eg visste den gongen ingenting om kor ille dette kom til å ende».
Anna Gavalda: Livet, til det betre
Denne romanen handlar om tre menneske i Paris. Dei er i tjueåra, og dei har det til felles at dei opplever hendingar som gjer at dei må tenkje på nytt om eige liv. Romanen er delt inn i tre forteljingar på om lag 100–120 sider kvar. Mathilde er den første vi vert kjende med. Ho er 24 år, kunststudent og rappkjefta: «Hadde vore klokare av meg å få ferdig (få begynt på) masteroppgåva (…) eller få tenkt litt på framtida mi, meg sjøl, økonomi og pensjonspoeng, men dessverre, eg mista trua på akademia ein plass på vegen, og alt eg tenkjer på, er å leve livet, right on, utan skisser og disposisjonar. Sia alt er juks og bedrag … Sia alt er berre kommentarar… Sia polane smeltar, og bankane endar opp med full erstatning, og bøndene henger seg på låven og dei fjernar offentlege benkar så dei heimlause ikkje skal setje seg … Hæ? Skulle eg plage meg sjøl med å slå ned teltpluggane, liksom, i ein sånn verden?»
Terje Torkildsen: Stavanger Stories 1
«Ingen veit kva tid det er over, kva tid hjartet sluttar å slå. Det kan skje kva tid som helst, med kven som helst. Men dette tenkjer ikkje Betty på no, ikkje enno. Det er for tidleg. Ho har enno ikkje møtt Døden.»
Betty skal snart byrja på vidaregåande, storebror Duxen er russ og veslebroren Broremann skal byrja på ungdomsskulen. Gjennom novellene i denne boka fylgjer me dei tre ungdomane og familien deira i ei tid prega av store overgangar for dei alle. Jamvel om boka er skriven som ein heilskap, kan mange av novellene fungera like godt som frittståande tekstar. Nokre byggjer opp mot eit komisk sluttpoeng, andre er meir til ettertanke, og det er rikeleg med både kjærleik, sakn, liv, død og fysisk humor i forteljingane. Les meir
Lars Mæhle: Korea. Noveller om kjærleik
Det Norske Samlaget
Lars Mæhle har skrive barne- og ungdomsbøker sidan 2002. Han debuterte med «Keeper’n til Tunisia», ein ungdomsroman som med stor suksess blei filmatisert i fjor under tittelen «Keeper’n til Liverpool». No har Mæhle skrive si første bok for vaksne, ei novellesamling om kjærleik, men utan at han gløymer ungdommen.
Den namnlause hovudpersonen i opningsforteljinga er berre seksten år, og i den siste novella er det ein russefest som står i sentrum for handlinga. Når Mæhle skildrar vaksne karakterar er deira relasjon og kjærleik til ungane langt viktigare enn den relasjonen dei har til andre vaksne. Boka har likevel eit perspektiv og ein språkleg tone som gjer at dette ikkje er ein ungdomsroman, men snarare ei vaksenbok som også yngre lesarar vil ha glede av. Les meir
Elskar, elskar ikkje
Ein av nykomarane frå Samlaget i år som er verdt å ta med seg inn i klasserommet, er novellesamlinga Elskar, elskar ikkje. Samlinga inneheld nye, nordiske kjærleiksnoveller for både han og ho – alle omsette til nynorsk.
Her blir dei mange ulike formene for kjærleik mellom to menneske tematiserte – på godt og vondt. I tillegg til å handle om den ofte såre og vanskelege kjærleiken, har mange av novellene også ein kjønna, moralsk eller etnisk komponent. Felles for tekstane er at dei er engasjerande og inviterer lesaren til å føle empati og respekt for den andre sitt perspektiv. Novellene kan fungere som utgangpunkt for gode diskusjonar mellom elevar både på ungdomstrinnet og på vidaregåande.
Les meir
Erna Osland: Nær nok
Dette er ei novellesamling for ungdom, og temaet er forholdet mellom ungdom og familien deira. Boka inneheld ti noveller, og er forfattarens 2. novellesamling.